گروهی از زیستشناسان در مطالعهی جدیدی پی بردند که از بین بردن سلولهای فرسوده در موشهای آزمایشگاهی میانسال باعث میشود عمر آنها درازتر شود و زندگی سالمتری داشته باشند.
براساس گزارشی که محققان موسسهی خدماتی پژوهشی «مایو کلینیک» در ژورنال «نیچر» (Nature) منتشر کردهاند، از بین بردن آن سلولهای فرسوده که به اصطلاح به آنها «سالخورده» (Senescent) گفته میشود، طول عمر موشها را به طور متوسط بین ۲۴ تا ۲۷ درصد افزایش میدهد. با افزایش سن جانوران، سلولهایی که دیگر نمیتوانند تقسیم شوند، در بدن آنها تجمع میکنند. به دنبال آن، مولکولهایی تشکیل میشود که به بافتهای اطرافشان آسیب میزنند. سلولهای سالخورده از عوامل بیماریهای سنین پیری مثل نارسایی کلیه و دیابت نوع دو هستند.
پس از اینکه DNA سلولهای سالخورده آسیب میبیند یا به آنها استرس وارد میشود، این سلولها شروع به پیر شدن میکنند. البته همچنان زنده میمانند، اما دیگر تقسیم نمیشوند. محققان فکر میکنند که توقف تقسیم سلولها، مزایایی دارد، به عنوان مثال از تشکیل تومورها جلوگیری میکند؛ همچنین سلولهای ساکن و راکد، موادی شیمیایی ترشح میکنند که به درمان زخمها کمک میکند. اما سلولهای سالخورده آسیبهایی هم وارد میکنند. اگر سلول بنیادی دیگر تقسیم نشود، ممکن است اعضای بدن تحلیل بروند، چرا که آنها نمیتوانند سلولهای مرده را جایگزین کنند. علاوه بر این، مواد شیمیایی که توسط سلولهای پیر ترشح میشود، میتوانند برای بافتهای اطراف مضر باشند و در کمال تعجب محققان، احتمال رشد تومور را افزایش دهند.
هر چه سن ما بالاتر میرود، سلولهای سالخورده بیشتری در بدنمان جمع میشود. بیش از ۵۰ سال است که دانشمندان سعی میکنند تاثیر آنها را بر افزایش سن تشخیص دهند. «ژان وان دورسن»، زیستشناس سرطان در دانشکدهی پزشکی مایو کلینیک، برای بررسی نقش این سلولها در افزایش سن، روی تعدادی از موشهایی که سریع پیر میشوند، مهندسی ژنتیک انجام داد. این مهندسی ژنتیکی باعث میشد، سلولهای سالخورده آنها در واکنش به نوعی دارو، خودکشی کنند. در سال ۲۰۱۱، محققان پی برده بودند که کاهش سلولهای سالخورده در موشها، روند تحلیل قوا با افزایش سن را، کندتر میکند. هرچند که این کار موجب افزایش طول عمر آنها نشد.
محققان برای اینکه بفهمند آیا این روش در جوندگانی به جز موشهایی که سریع پیر میشوند، جواب میدهد یا خیر، همین مهندسی ژنتیک را روی دو نوع موش دیگر انجام دادند. وقتی که این جوندگان به میانسالی رسیدند، محققان در هفته دو بار آن ترکیب شیمیایی را به آنها تزریق میکردند. وان دورسن میگوید، اگرچه این کار منجر به از بین رفتن سلولهای سالخورده در آن جانوران نشد، اما در بعضی از بافتها بین ۵۰ تا ۷۰ درصد آنها را کشت.اگر چه این دو موش هم سن هستند، اما موش سمت راست جوانتر به نظر می رسد چون سلولهای سالخورده آن حذف شده بود.